NASZA MAŁA OJCZYZNA: Cmentarzysko z II wieku n.e. w Równinie Górnej
Między Równiną Górą, a Równiną Dolną, nad rzeką Guber znajduje się prastare grodzisko z okresu wpływów rzymskich. W skład grodziska wchodziła neolityczna osada oraz cmentarzysko ciałopalne datowane na II wiek naszej ery. Ciekawym odkryciem również może być, że odnaleziono pochówki końskie. Niestety zwierzęta chowano żywcem.
Podczas wykopywania piachu do celów budowlanych odkopano ciałopalne cmentarzysko z okresu od II do IV w .n. e z grobami popielnicowymi i jamowymi oraz pochówki końskie. Do tej pory odkryto 350 grobów ludzkich i 70 pochówków końskich. W grobach ludzkich odkopano: pierścionki, wisiorki, paciorki, spinki, zapinki, szczypczyki, szpile.
Znaleziska wykonane są głównie z brązu, metalu, bursztynu i szkła. Pochówek koński według badań miał charakter kultowy i związany był z wierzeniami.
Po układzie kości można odczytać ślady walki konia, który próbował się ratować i wydostać. Rytuał był dość okrutny, gdyż konie chowane były, a raczej wpychane żywcem do jamy. Konie chowano jeden za drugim w równych pasach. Głowy skierowane były w kierunku południowym.
Innym ciekawym odkryciem jest pochówek koński podwójny, odległy w czasie. Z tego wykopaliska zachował się dokładny szkielet dolnego konia wraz z elementami uprzęży. Z badań archeologicznych wynika, że nie jest to cmentarzysko na którym chowano konia i jeźdźca. Dowodzi tego obecność pochówków dziecięcych i kobiecych. Na całym cmentarzu odkryto także jeden pochówek szkieletowy z zupełnie innego kręgu kulturowego. Analiza materiału wskazuje na obecność kultury wielbarskiej. Niestety szkielet zachował się w bardzo małym stopniu.
Odkrycia na stanowisku archeologicznym w Równinie Dolnej, są wielokulturowe i wielofazowe. Znajduje się na nim przekrój pradziejów ziemi, począwszy od mezolitu poprzez neolit. Odkryte zostały ślady osady neolitycznej i cmentarzyska z okresu wpływów rzymskich. Rewelacją jest też odkrycie osadnictwa kultury lendzielskiej na naszych terenach.
Obecność tej kultury burzy dotychczasowe opinie na temat zasięgu kultury lendzielskiej na ziemiach naszego kraju.