ŚLADAMI PRZESZŁOŚCI: Zapomniane święto miasta Kętrzyn
11 listopada 1357 roku Kętrzyn, znany wtedy jako Rastenburg, otrzymał przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim, wystawiony przez komtura Bałgi Hansa Schindekopa „za zgodą czcigodnego brata Winrycha von Kniprodego, naszego wielkiego mistrza”. Przywilej został wręczony Henrykowi Padeluche z Lubeki, który został pierwszym sołtysem miasta.
Proces tworzenia osady w miejscu, gdzie obecnie znajduje się zamek krzyżacki, rozpoczął się dużo wcześniej. Na początku osiedle to było grodem pruskiego ludu Bartów, a po zdobyciu go przez Krzyżaków w 1326 roku zbudowano tu strażnicę o nazwie Rastenburg. W okolicznych miejscowościach, takich jak Sątoczno i Garbno, powstawały kolejne strażnice, co pozwalało zakonowi rozszerzać swoje wpływy na ziemiach pruskich.
Rok 1343 przyniósł rozwój osadnictwa, kiedy wielki mistrz Ludolf Koenig nadał 33 łany w lesie Kvedin (dzisiejsze Kwiedzenia) czterem lennikom. Proces ten napotkał przeszkody – litewscy książęta Olgierd i Kiejstut najechali na tereny zakonne, atakując Kętrzyn i niszcząc drewnianą strażnicę, a w 1347 roku kolejny najazd dotknął już rozwijającą się zabudowę miejską.
Budowa murowanego zamku, która zakończyła się w 1374 roku, stała się fundamentem dla dalszego rozwoju Kętrzyna. W przywileju z 1357 roku miasto otrzymało 102 łany ziemi, które podzielono na potrzeby mieszkańców i urzędników. 40 łanów przeznaczono na wspólny użytek – pastwiska dla bydła, żerowiska dla świń oraz łąki na zimowy zbiór paszy. Miasto posiadało także parcele budowlane w centrum, co pozwalało na dalszy rozwój zabudowy miejskiej.
Dzięki prawu chełmińskiemu, mieszczanie Kętrzyna zyskali samorządność, dziedziczenie prawa nawet w linii żeńskiej, a także możliwość wyboru rady miejskiej, ławy sądowej oraz burmistrza. Przywileje te były fundamentem dla organizacji życia społecznego i gospodarczego miasta.
Szczegółowe informacje o prawach i przywilejach mieszczan Kętrzyna można znaleźć w książce Kętrzyn – Dzieje miasta pod redakcją Stanisława Achremczyka.
