ZDROWIE: Światowy Dzień Walki z Rakiem Piersi
15 października obchodzimy Światowy Dzień Walki z Rakiem Piersi – dzień, który ma na celu zwiększenie świadomości na temat tego groźnego nowotworu, jego objawów, profilaktyki oraz leczenia. Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet, ale dzięki wczesnemu wykrywaniu jego rokowania mogą być znacznie lepsze. W Polsce badania przesiewowe, takie jak mammografia, stanowią klucz do wczesnego rozpoznania i są bezpłatne dla kobiet w wieku 45-74 lat, co 2 lata.
Rak piersi wywodzi się z komórek nabłonkowych przewodów lub zrazików gruczołu sutkowego. Może rozwijać się zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, choć u tych drugich jest znacznie rzadszy. Nieleczony rak piersi prowadzi do zgonu, ponieważ stopniowo niszczy gruczoł sutkowy oraz otaczające struktury, prowadząc do owrzodzeń, a w późniejszych stadiach – do przerzutów. W 2020 roku w Polsce odnotowano ponad 17 tysięcy nowych zachorowań na raka piersi, a zmarło 6956 chorych kobiet.
Rak piersi może dotknąć każdego, jednak pewne grupy osób mają zwiększone ryzyko zachorowania. Należą do nich kobiety po 50. roku życia, osoby z genetycznymi predyspozycjami, np. nosicielki mutacji w genach BRCA1 i BRCA2, a także osoby z historią nowotworów w rodzinie. Inne czynniki ryzyka to m.in. otyłość, brak aktywności fizycznej, stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, a także nadmierne spożycie alkoholu. Zaskakujący jest fakt, że blisko 75% kobiet chorych na raka piersi nie posiada żadnych znanych czynników ryzyka.
Rak piersi przez długi czas może rozwijać się bezobjawowo, co czyni regularne badania profilaktyczne niezwykle ważnymi. Objawy, które mogą świadczyć o rozwoju raka piersi, to m.in. wyczuwalny guz, zmiana wielkości piersi, wciągnięcie skóry lub brodawki, zaczerwienienie czy obrzęk. Czasami pierwszym objawem są powiększone, twarde węzły chłonne pod pachą, które mogą wskazywać na przerzuty.
Kluczowym badaniem diagnostycznym w kierunku raka piersi jest mammografia, szczególnie zalecana kobietom po 45. roku życia. W sytuacjach wątpliwych dodatkowo wykonuje się USG piersi, a biopsja jest niezbędna do postawienia ostatecznej diagnozy. Ocena zaawansowania choroby może wymagać wykonania tomografii komputerowej lub badania PET, a leczenie dobiera się indywidualnie na podstawie wyników histopatologicznych.
Podstawowym sposobem leczenia raka piersi jest zabieg chirurgiczny, który może polegać na częściowym usunięciu piersi (breast conserving surgery – BCS) lub mastektomii, w zależności od zaawansowania choroby. Leczenie chirurgiczne bardzo często uzupełnia się radioterapią, a w niektórych przypadkach również chemioterapią lub terapią hormonalną. Współczesna medycyna daje wiele możliwości, w tym terapie celowane, takie jak leczenie HER2-dodatnich raków piersi, które znacznie poprawiają rokowania pacjentek.
Ochrona przed rakiem piersi jest możliwa m.in. poprzez regularną aktywność fizyczną, zdrową dietę oraz unikanie nadwagi. Karmienie piersią ma udowodnione działanie ochronne. Najważniejszym jednak elementem profilaktyki pozostają regularne badania przesiewowe – mammografia oraz samobadanie piersi, które pozwala na wczesne wykrycie zmian.
Rak piersi to choroba, która dotyka coraz więcej kobiet, ale dzięki postępowi w diagnostyce i leczeniu wiele przypadków może być wyleczonych. Regularne badania, zdrowy styl życia oraz świadomość czynników ryzyka to najskuteczniejsze sposoby na ochronę przed rakiem piersi. Pamiętajmy, że wczesne wykrycie ratuje życie!
