76 rocznica zdobycia wzgórza Monte Cassino
zdjęcie: Bundesarchiv, Bild 146-2005-0004 / Wittke / CC-BY-SA 3.0
18 maja to wyjątkowa data dla Polaków. W tym roku obchodzimy setną rocznicę urodzin Świętego Jana Pawła II, który jest uznawany za symbol obalenia komunizmu na całym świecie. O tym napiszemy w szerszym artykule, który pojawi się w tym tygodniu.
18 maja również obchodzimy rocznicę zdobycia klasztoru na Monte Cassino, kluczowego miejsca dla wojsk alianckich we Włoszech. Zdobycie wzgórza Monte Cassino otworzyło bramy do Rzymu. Z tą rocznicą związana jest również historia mojego świętej pamięci wujka mjr. Bolesława Ejsmonta, który przeszedł cały szlak bojowy 3 Dywizji Strzelców Karpackich od Sangro przez Monte Cassino, Ankorę i Bolonię.
Bitwa o Monte Cassino zwana również przez zachodnich historyków jako bitwa o Rzym, uznawana jest za jedną z najbardziej zaciętych bitew w czasie II wojny światowej. Monte Cassino jest to seria starć pomiędzy wojskami alianckimi a niemieckimi. Celem było przełamanie Lini Gustawa, która była jedną z linii umocnień we Włoszech.
Od 17 stycznia 1944 roku rozpoczęły się natarcia wojsk alianckich na Wzgórze 516, Monte Cassino. Na szczycie znajdował się klasztor benedyktyński z VI wieku. Przed Polakami wzgórze atakowali Brytyjczycy, Kanadyjczycy, żołnierze z Nowej Zelandii, Związku Południowej Afryki, Amerykanie, Marokańczycy z Francuskiego Korpusu Ekspedycyjnego oraz włoscy ochotnicy. Każdy atak kończył się niepowodzeniem.
15 lutego 1944 roku zbombardowano klasztor Monte Cassino, co pozwoliło Niemcom stworzyć dogodne pozycje obronne. Zniszczenie przez aliantów zabytkowego klasztoru odbyło się szerokim echem na całym świecie.
W maju 1944 działający w ramach 8 Armii brytyjskiej 2 Korpusu Polskiego, którego dowódcą był generał dywizji Władysław Anders, wziął udział w operacji „Diadem”. Była to czwarta próba przełamania niemieckich pozycji obronnych Linii Gustawa strzegących od południa dostępu do Rzymu.
Głównym zadaniem wojsk polskich, rozlokowanych pomiędzy 10 i 13 brytyjskim Korpusem Armijnym, było zajęcie położonych na północny zachód od Monte Cassino: wzgórza 593 oraz rejonu folwarku Masseria Albaneta, atakowanych wzdłuż wąwozu zwanego „Gardzielą” przez 3 Dywizję Strzelców Karpackich (dowódca – generał brygady Bronisław Duch), oraz wzgórz 575 i 601 (Sant Angelo), atakowanych przez 5 Kresową Dywizję Piechoty (dowódca – generał brygady Nikodem Sulik). Rozlokowane tam doborowe oddziały niemieckie wchodzące w skład 1 Dywizji Spadochronowej kontrolowały przebiegającą u podnóża wzgórz strategiczną drogę numer 6 via Casilina w dolinie rzeki Liri, której odblokowanie umożliwiłoby jednostkom 8 Armii podjęcie marszu na Rzym.
Po wybudowaniu specjalnej linii komunikacyjnej pomiędzy tyłami a pozycjami wyjściowymi, tak zwanej Drogi Polskich Saperów, pierwszy atak oddziałów polskich został przeprowadzony w nocy z 11 na 12 maja 1944 i mimo ogromnego poświęcenia żołnierzy zakończył się niepowodzeniem. Drugie uderzenie polskie nastąpiło 17 maja i doprowadziło do zdobycia w dniu następnym przez 3 Dywizję Strzelców Karpackich wzgórza 593, opanowania jego południowych stoków zwanych „Balkonem” oraz wyjścia na drogę numer 6 celem nawiązania współdziałania bojowego z nacierającymi od południa jednostkami brytyjskiej 78 Dywizji Piechoty. Jednocześnie 5 Kresowa Dywizja Piechoty zdołała do wieczora 18 maja zdobyć wzgórze San Angelo, następnego zaś ranka opanować wzgórze 575. Działania polskich jednostek wojskowych doprowadziły do przełamania linii Gustawa oraz zajęcia 18 maja przez oddziały 12 Pułku Ułanów Podolskich wzgórza klasztornego. Straty liczącego około 45 tysięcy żołnierzy 2 Korpusu Polskiego wyniosły 924 poległych, 2930 rannych oraz 345 zaginionych.
tekst wsparty na podstawie artykułu: twojahistoria.pl
