ZDROWIE: Opryszczka – diagnostyka, leczenie, zapobieganie
Opryszczka jest wirusową chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusy z rodziny Herpesviridae. Najczęściej spotykane rodzaje opryszczki to opryszczka wargowa (Herpes simplex virus typu 1, HSV-1) oraz opryszczka narządów płciowych (Herpes simplex virus typu 2, HSV-2).
Rodzaje opryszczki
- Opryszczka wargowa (HSV-1)
- Objawy: Pęcherzyki wypełnione płynem pojawiające się najczęściej na ustach, wokół ust i nosa, które pękają, tworząc bolesne nadżerki.
- Droga zakażenia: Przez bezpośredni kontakt z zakażoną osobą lub przez kontakt z przedmiotami, na których znajdują się wirusy (np. ręczniki, sztućce).
- Częstość występowania: Bardzo powszechna; większość ludzi zostaje zakażona w dzieciństwie.
- Opryszczka narządów płciowych (HSV-2)
- Objawy: Pęcherzyki na narządach płciowych, które pękają, powodując bolesne owrzodzenia, a także ból, swędzenie, pieczenie.
- Droga zakażenia: Przez kontakty seksualne z zakażoną osobą.
- Częstość występowania: Mniej powszechna niż HSV-1, ale wciąż dość częsta.
Przebieg choroby
Opryszczka charakteryzuje się cyklicznym przebiegiem: po zakażeniu pierwotnym wirus pozostaje w stanie utajenia w zwojach nerwowych, a następnie może być reaktywowany pod wpływem różnych czynników, takich jak stres, osłabienie odporności, ekspozycja na promieniowanie UV czy urazy mechaniczne. Reaktywacja prowadzi do nawrotów objawów.
Diagnostyka
Diagnoza opryszczki zazwyczaj opiera się na obrazie klinicznym. W przypadkach wątpliwych, szczególnie przy opryszczce narządów płciowych, stosuje się metody laboratoryjne, takie jak testy PCR, hodowle wirusów czy testy serologiczne wykrywające przeciwciała.
Leczenie
Opryszczka jest chorobą nieuleczalną, ale można kontrolować jej objawy i zmniejszać częstość nawrotów za pomocą leków przeciwwirusowych, takich jak:
- Acyklowir
- Walacyklowir
- Famcyklowir
Leki te są dostępne w formie maści, kremów lub tabletek. W przypadku ciężkich zakażeń lub częstych nawrotów stosuje się długotrwałą terapię profilaktyczną.
Zapobieganie
Najważniejsze zasady zapobiegania to:
- Unikanie bezpośredniego kontaktu z osobami mającymi aktywne zmiany opryszczkowe.
- Stosowanie prezerwatyw, chociaż nie eliminują one całkowicie ryzyka zakażenia opryszczką narządów płciowych.
- Stosowanie leków przeciwwirusowych przez osoby zakażone, aby zmniejszyć ryzyko przeniesienia wirusa na inne osoby.
- Unikanie dzielenia się przedmiotami osobistego użytku, takimi jak ręczniki, sztućce, szminki.
Powikłania
Choć opryszczka zazwyczaj nie jest groźna, może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, szczególnie u osób z osłabionym układem odpornościowym. Może powodować:
- Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu (w rzadkich przypadkach)
- Zakażenie noworodków (przy opryszczce narządów płciowych)
- Powikłania okulistyczne, jak zapalenie rogówki i spojówki
Podsumowanie
Opryszczka to powszechna i na ogół łagodna choroba wirusowa, która jednak może być uciążliwa ze względu na nawracający charakter i bolesne zmiany skórne. Dzięki właściwemu leczeniu można skutecznie kontrolować objawy i zmniejszać częstość nawrotów, choć całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Zapobieganie zakażeniu i jego szerzeniu się wymaga przestrzegania podstawowych zasad higieny i unikania ryzykownych kontaktów.
Maja
