Czy dieta ma wpływ na trądzik?

Większość z nas w okresie dojrzewania doświadczyła problemu jakim jest trądzik. Są różne rodzaje oraz stopnie jego nasilenia. Z niektórymi z nas zostaje do okresu dorosłości, u innych dopiero wtedy się pojawia. Co powoduje trądzik i czy można sobie z nim radzić za pomocą diety?

Spis treści
Trądzik pospolity
Przyczyny trądziku
Nabiał
Ilość i jakość węglowodanów a trądzik
Ostre przyprawy i sól
Kwasy omega-3
Witamina A

Trądzik pospolity

Trądzik pospolity dotyczy 80-100% osób między 11 a 30 rokiem życia. Klasyfikowany jest jako jedna z najczęściej występujących chorób skóry. Trądzik towarzyszący nam przez dłuższy czas prowadzi do problemów emocjonalnych, psychologicznych i społecznych, w czym przypomina inne choroby przewlekłe.

Przyczyny trądziku

Powstawanie trądziku związane jest z nadmierną produkcją sebum przez gruczoły łojowe, zaburzeniami w rogowaceniu ujść mieszków włosowych oraz kolonizacją Propinibacterium acnes, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego. Badania pokazują, że z występowaniem trądziku mają związek nieprawidłowości w wydzielaniu substancji, takich jak: IGF-1 (insulinopodobny czynnik wzrostu 1), insulina, SHBG (białko wiążące hormony płciowe), SREB-1 (białko wiążące sekwencję odpowiedzi na sterole 1) i mediatory zapalenia. Występowanie trądziku związane jest z androgenami, które w nadmiarze powodują łojotok. U dorosłych z trądzikiem stwierdzono podwyższony poziom IGF-1. Hormon ten jest czynnikiem przyczyniającym się do nadmiernego wzrostu komórkowego, także w obrębie mieszka włosowego. Przyczyny trądziku mają źródło także w naszych genach, jeśli nasi rodzice w okresie dojrzewania zmagali się z problem trądziku, to dziecko ma 50% szans, że u niego też on wystąpi.

Nabiał

W badaniach stwierdzono, że występowanie trądziku ma związek ze spożyciem mleka. Związek ten jest większy przy spożywaniu odtłuszczonego mleka w porównaniu do mleka chudego i pełnotłustego. W badaniach z 2006-2008 roku wykryto, że trądzik u dziewcząt jest skorelowany ze spożyciem każdego rodzaju mleka, a u chłopców głownie mleka odtłuszczonego. W 2010 roku wykazano, że mleko wzbogacone w laktoferynę wykazuje korzystny efekt podczas leczenia trądziku. Spożywanie dużej ilości mleka podwyższa poziom insuliny oraz IGF-1, w podobny sposób jak węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym. Warto także nadmienić, że nasilanie trądziku przez produkty mleczne nie ma związku z zawartą w nich laktozą. Udowodniono, że to białko serwatkowe ma szczególny wpływ na zaostrzenie problemu trądziku. W związku z tym warto zwrócić uwagę, czy to nie białko serwatkowe z popularnych odżywek nasila ten problem.

Ilość i jakość węglowodanów a trądzik

Wykazano, że dieta o wysokim ładunku glikemicznym (czyli taka, która znacznie podwyższa poziom glukozy i insuliny oraz zawierająca dużo cukrów prostych, np. słodyczy) ma wpływ na powstawanie i zaostrzenie zmian skórnych o charakterze trądzikowym. Nasilenie objawów koreluje także ze zbyt rzadkim spożyciem warzyw, a częstym spożyciem czekolady, słodyczy, nabiału i tłustych potraw. W badaniu z 2012 roku wykazano, że 5 tygodniowa dieta o niskim ładunku glikemicznym (ŁG) zmniejsza liczbę zmian zapalnych oraz rozmiar gruczołów łojowych. Ilość oraz jakość węglowodanów oraz ŁG diety ma związek z powstawaniem trądziku.

Ostre przyprawy i sól

Często w produktach, które powodują i nasilają trądzik wymienia się ostre przyprawy i dania. Nie jest to jednak potwierdzone w badaniach. Ale jeśli widzimy, że konkretnie nam ostre przyprawy nasilają objawy trądziku, wtedy możemy je ograniczyć. Wykazano, że aż 34% osób, które mają trądzik, zauważają zaostrzenie zmian trądzikowych po spożyciu słonych produktów. Sól może być czynnikiem który zaostrza objawy, a na którego większość osób nie zwróciłaby uwagi.

Kwasy omega-3 i witamina D

Kwasy omega-3 działają przeciwzapalnie i mogą zmniejszać zatykanie się gruczołów łojowych, a więc mogą być korzystne w przypadku trądziku. Wykazano, że podaż EPA i DHA w bardzo dużej dawce (2000mg/dzień) zmniejsza o połowę ilość zmian skórnych i łagodzi zmiany już istniejące. O źródłach i korzystnym działaniu kwasów omega-3 możesz przeczytać tutaj:

Dlaczego warto przyjmować kwasy omega-3?

Na podstawie badań obserwacyjnych można stwierdzić, że odpowiedni poziom witaminy D we krwi zmniejsza zmiany trądzikowe. Witamina D wpływa na gruczoły łojowe i skład wydzielanego łoju. Przeczytaj więcej o witaminie D:

Czy powinniśmy suplementować witaminę D?

Witamina A

Najczęściej stosowanymi lekami na trądzik są retinoidy, czyli pochodne witaminy A. Zwiększona podaż witaminy A w diecie może zmniejszyć nasilenie trądziku. W badaniach eksperymentalnych wykazano, że witamina A w ogromnych dawkach zmniejsza zmiany trądzikowe. Należy pamiętać, że kuracji witaminą A nie można przeprowadzać w ciąży lub w okresie, kiedy starasz się o dziecko, gdyż negatywnie wpływa na rozwój płodu.

Podsumowanie

Nie istnieje konkretna dieta, która w 100% zwalczyłaby trądzik, gdyż różne są powody jego powstawania. Jedynie ustalenie konkretnej przyczyny mogłoby umożliwić skuteczne leczenie. Powyższe zmiany w diecie pomagają znacznie zmniejszyć objawy trądziku, ale nie usuwają przyczyny jego wystąpienia. Dlatego tak ważne jest aby przy dużym nasileniu objawów skonsultować się z dermatologiem i w miarę możliwości ustalić optymalne leczenie i połączyć je ze zdrową dietą.

Bibliografia:

1. K. Janda, M. Chwiłkowska: Trądzik pospolity – etiologia, klasyfikacja, leczenie. Rocz Pomor Akad Med W Szczecinie; 2014
2. K. Romańska-Gocka, E. Kaczmarek-Skamira, M. Wozniak, B. Zegarska: The possible role of diet in the pathogenesis of adult female acne. Adv Dermatology Allergol; 2016
3. C.L. LaRosa , K. A. Quach, K. Koons i in. Consumption of dairy in teenagers with and without acne. J Am Acad Dermatol; 2016
4. M. A. El Darouti, O. A. Zeid, D. M. Abdel Halim i in. Salty and spicy food; are they involved in the pathogenesis of acne vulgaris? A case controlled study. J Cosmet Dermatol; 2016
5. P. Dougan, N. Rafikhah: Dark and white chocolate consumption and acne vulgaris: A case- control study. Asian J Clin Nutr; 2014
6. J. Dawidziak, M. Balcerkiewicz: Dieta jako uzupełnienie leczenia trądziku pospolitego (Acne vulgaris) Część I. Witaminy i minerały. Farmakologia Współczesna; 2016
7. Dietetyka kliniczna pod redakcją naukową Mariana Grzymisławskiego. PZWL; 2019
8. L. Fox, C. Csongardi, M. Aucamp, J. du Plessis, M. Gerber: Treatment Modalities for Acne. Molecules; 2016
9. G. Goodman: Acne–natural history, facts and myths. Aust Fam Physician; 2006