BEZŁAWKI tym razem historia o zamku

Dzisiejszy artykuł będzie poświęcony jedynie historii zamku Krzyżackiego, a obecnie kościoła katolickiego, który wyróżnia się na tle niewielkiej wsi. Zamek w Bezławkach zaczęto wznosić najprawdopodobniej równocześnie z założeniem sąsiadującej wsi. W 1371 roku komtur bałgijski Ulrich Fricke wystawił akt lokacyjny Bezławek.

Budowę zamku rozpoczęto od wykarczowania lasu i splantowania terenu. Do 1377 roku wzniesiono mury głównego budynku zamkowego, wraz drewnianymi schodami od strony południowej i wykuszem ustępowym od zachodu. Wnętrze podzielono na 5 poziomów użytkowych, a całość przykryto dwu dachem spadowym ze schodkowymi szczytami od wschodu i zachodu. Podczas wznoszenia domu zamkowego przewidziano również dalszą rozbudowę zzamku. Na południowo-wschodnim narożniku i na południowej elewacji budynku pozostawiono ceglane strzępia, co utworzyło później literę z murów otaczających majdan i murowanej klatki schodowej od frontu. W zoptymalizowanym otaczającym otwartymi do wewnątrz basztami w narożach i środkach długości trzech kurtyn, a także brama z przedbramiem przy wschodnim szczyt zamku. Ostatnim etapem była budowa murowanej klatki schodowej przy elewacji południowej.

Z 1402 pochodzi zapis informujący, że na zamku zatrzymał się powracający z wyprawy na Litwę wielki komtur Wilhelm von Helfenstein, jego wojownicy prowadzili ze sobą ok. 900 jeńców. W latach 1402–1408 zamek ten Krzyżacy przeznaczyli na rezydencję dla księcia Bolesława Świdrygiełły (najmłodszego brata króla Władysława Jagiełły), który miał być koronowany na króla Litwy. W tym samym roku w Malborku ogłosił się Wielkim Księciem Litewskim. Legenda głosi, że przywiózł do Bezławek Świętego Graala. Kronikarze potwierdzają, że książę litewski miał ze sobą dwa kielichy: angielski i bizantyjski. Między Bezławkami a Litwą krążyli wysłannicy Świdrygiełły. Do Bezławek dotarł także goniec z Płocka z korespondencją od księcia Siemowita IV i jego żony księżnej Aleksandry Olgierdównej. W zamku była kaplica, którą obsługiwał wyznaczony dla Świdrygiełły kapelan krzyżacki.

W roku 1513 skrzydło mieszkalne zamku w Bezławkach adaptowano na kościół. Obniżono wówczas mury obronne, a od strony wschodniej przebito drugą bramę pozostawiając m.in. strzelnice. Od 1525 r. kościół ten służył wspólnocie ewangelicko-augsburskiej do końca lat 70. XX wieku, aż do zupełnego braku wiernych tego wyznania. W latach 1726–1730 na dawnym murze obronnym dobudowano wieżę kościelną z ostro słupowym hełmem, w tym okresie powstała również zakrystia i kruchta. Dawny dziedziniec zamkowy stał się cmentarzem parafialnym.

Zniszczony kościół, na skutek opuszczenia, przekazany został katolikom i obecnie jest kościołem filialnym parafii katolickiej w Wilkowie. W kościele tym 15 lipca 1999 z okazji 900 rocznicy wyzwolenia Jerozolimy i 589-lecia bitwy pod Grunwaldem spotkali się przedstawiciele polskiego zakonu rycerskiego, kontynuującego tradycję bożogrobców.

źródło:
Wojciech Wółkowski, Architektura Zamku w Bezławkach
Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996
L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm: Leksykon zamków w Polsce. Warszawa: Arkady, 2012, s. 88-89.