DIETETYK PO STUDIACH: Tych ziół nie łączymy z lekami

Wszyscy lubimy korzystać z ziół i bardziej naturalnych rozwiązań. Zioła bez wątpienia mają udowodnione właściwości, jednak często wchodzą w interakcje z lekami i mogą narobić więcej szkody niż pożytku. Zobacz, których ziół nie powinniśmy łączyć z lekami.

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.)

Ekstrakt sporządza się z kwiatów i liści dziurawca. Jest popularnie stosowany, jako ziołowy lek na depresję. W badaniach ziele dziurawca wykazało działanie przeciwdepresyjne u pacjentów z umiarkowaną i łagodną depresja. W medycynie był też stosowany, jako środek przeciwbakteryjny i przeciwwirusowy [1].

Jednak nie jest wolny od skutków ubocznych. Możliwe działania niepożądane to: zawroty głowy, splątanie, niepokój, objawy żołądkowo-jelitowe [1].

Wchodzi w reakcję z: digoksyną, lekami przeciwzakrzepowymi (np. warfaryną), lekami psychotropowymi, przeciwdepresyjnymi, doustnymi środkami antykoncepcyjnymi i z lekami przyjmowanymi po przeszczepach. W przypadku przyjmowania tych leków należy unikać picia naparu z dziurawca i przyjmowania preparatów wykonanych na jego bazie. Najsilniejsze reakcje występują z preparatami dziurawca, które zawierają duże ilości hiperforyny [1,2].

Niepokalanek (Vitex agnus-castus L.)

Jagody niepokalanka zawierają m.in. olejki eteryczne i flawonoidy. Niepokalanek często stosowany jest w przypadku zaburzeń cyklu miesiączkowego, niepłodności i dolegliwości związanych z PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego) poprzez zwiększenie poziomu prolaktyny we krwi [3].

Najczęstszymi działaniami niepożądanymi są: nudności, bóle głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wysypka. Duże ilości preparatów z niepokalankiem mogą zaburzać laktację [3].

Nie należy stosować niepokalanka podczas ciąży i podczas laktacji oraz razem z następującymi lekami: leki przeciw psychotyczne, leki na Parkinsona, metoklopramid, bromokryptyna, doustne środki antykoncepcyjne oraz HTZ (hormonalna terapia zastępcza) [3].

Lukrecja gładka (Glycyrrhiza g.)

Lukrecji przypisuje się działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwutleniające i hipoglikemizujące. Stosuje się ją również, jako środek przeciwwrzodowy i łagodzący zapalenie błony śluzowej żołądka. Odpowiedzialne są za to saponiny zawarte w lukrecji. Ze względu na swój słodki smak bywa stosowana, jako słodzik [4].

Duże dawki mogą spowodować skutki uboczne takie jak nadciśnienie, hipokaliemia oraz zatrzymanie płynów.

Nie należy stosować lukrecji razem z: glikozydami nasercowymi, inhibitorami MAO, lekami moczopędnymi oraz środkami antykoncepcyjnymi [4].

Miłorząb japoński (Ginko biloba)

Wyciąg z miłorzębu uzyskuje się z jego liści. Ekstrakt ma usprawniać krążenie, zapobiegać zwapnieniu naczyń, ułatwiać pamięć i koncentrację. Jest stosowany, jako lek lub suplement diety w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych. Szczególną rolę pełni w leczeniu choroby Alzheimera. Składniki miłorzębu mogą być korzystne w zapobieganiu procesom, które prowadzą do uszkodzenia neuronów [5].

Nie należy go łączyć z lekami takimi jak: acenokumarol, warfaryna, kwas acetylosalicylowy i witamina E [5].

Sok z grejpfruta

Sok z grejpfruta nie jest ziołem, ale warto o nim wspomnieć, gdyż wchodzi w interakcje z większością leków. Sok z grejpfruta posiada wiele cennych składników mineralnych, witamin i przeciwutleniaczy. Jednak spożywanie go z niektórymi lekami może być bardzo niebezpieczne [7].

Substancje zawarte w soku grejpfrutowym hamują aktywność niektórych enzymów, co powoduje spowolnienie metabolizmu leku, czyli utrzymywanie się jego wysokiego stężenia we krwi. To może nasilić toksyczne działanie leków [7].

Unikaj soku grejpfrutowego, jeśli bierzesz następujące leki: blokery kanału wapniowego (leki na nadciśnienie), leki przeciwhistaminowe, leki przeciwwirusowe (stosowane w leczeniu HIV i AIDS), statyny (lowastatyna, symwastatyna), leki antykoncepcyjne oraz cyklosporynę (stosowana po przeszczepach) [7].

Niektóre badania podają, że nie należy pić soku grejpfrutowego na 4 godziny przed i po przyjęciu leku, jednak działanie soku grejpfrutowego występuje jeszcze po 10 godzinach od spożycia, dotyczy to także spożycia całego grejpfruta (nie w formie soku), pomelo, pomarańczy olbrzymiej i gorzkiej [7].

Podsumowanie

Zioła zazwyczaj zawierają wiele korzystnych substancji i stosowane regularnie mogą przynieść korzystne efekty. Musimy pamiętać, że każde z nich ma inne właściwości i zastosowania, nie można stosować jednych ziół na wszystko i u każdego. Nie powinniśmy też ziołami zastępować leków ani brać ich razem z lekami bez konsultacji z lekarzem. Jeśli bierzesz jakieś leki na stałe i chętnie przyjmujesz suplementy lub herbatki ziołowe, sprawdź czy nie wchodzą ze sobą w interakcje.

Źródła:

1. St. John’s Wort. LiverTox: Clinical and Research Information on Drug-Induced Liver Injury; 2020
2. Simon Nicolussi, Jürgen Drewe, and Veronika Butterweck, Henriette E. Meyer zu Schwabedissen: Clinical relevance of St. John’s wort drug interactions revisited. Br J Pharmacol. 2020 Mar; 177(6): 1212–1226.
3. Chasteberry. Drugs and Lactation Database (LactMed); 2021
4. Giulia Pastorino, Laura Cornara, Sónia Soares, Francisca Rodrigues, and M. Beatriz P.P. Oliveira: Liquorice (Glycyrrhiza glabra): A phytochemical and pharmacological review. Phytother Res. 2018 Dec; 32(12): 2323–2339.
5. Tran Nguyen; Talal Alzahrani: Ginkgo Biloba. StatPearls; 2020
6. Meng Chen, Shu-Yi Zhou, Erlinda Fabriaga, Pian-Hong Zhang, Quan Zhou:
7. Food-drug interactions precipitated by fruit juices other than grapefruit juice: An update review. J Food Drug Anal; 2018