ŚLADAMI PRZESZŁOŚCI: Zapomniana polska tradycja – Katarzynki
Katarzynki to tradycyjne polskie święto, które odbywa się w nocy z 24 na 25 listopada, czyli w wigilię św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Jest to okazja dla kawalerów, którzy pragną znaleźć partnerkę i w przyszłości zawrzeć szczęśliwy związek małżeński. Wróżby i zabawy związane z katarzynkami koncentrują się przede wszystkim na sennych proroctwach dotyczących ożenku i poszukiwania odpowiedniej partnerki.
W kościołach chrześcijańskich obrzęd katarzynek odbywa się w niedzielę poprzedzającą 29 listopada, czyli dzień po wspomnieniu św. Katarzyny.
Święta Katarzyna Aleksandryjska, które przypada na 25 listopada, jest patronką wielu grup społecznych, w tym również cnotliwych kawalerów. To właśnie związane jest z nią obchodzenie katarzynek. Kult św. Katarzyny osiągnął największe nasilenie w okresie średniowiecza.
Pochodzenie zwyczaju katarzynek nie jest do końca znane, ale większość źródeł wiąże je z wigilią św. Katarzyny. W przeszłości obchodzenie katarzynek (obok andrzejek) było szczególnie popularne w XVIII i XIX wieku na wsiach, zwłaszcza w okresie, gdy prace w polu ustawały. Wróżby związane z katarzynkami nie były jednak traktowane przez młodych mężczyzn zbyt poważnie. Raczej stanowiły okazję do spotkań i beztroskiej zabawy. W tamtych czasach to mężczyzna lub jego rodzina mieli inicjatywę w poszukiwaniu i wyborze przyszłej żony. Dlatego wróżby mające przewidywać przyszłość, na którą mieli wpływ, nie były dla nich tak istotne.
Z biegiem czasu katarzynki zostały wyparte przez bardziej popularne andrzejki, które stopniowo przekształciły się z święta dedykowanego wyłącznie dla niezamężnych dziewcząt w ogólną zabawę dla obu płci.
