Dieta Paleo – powrót do korzeni

Dieta współczesnego człowieka obfituje w wysoko przetworzone produkty, co w połączeniu z siedzącym trybem życia prowadzi do rozwijania się chorób cywilizacyjnych. W związku z tym ludzie coraz częściej szukają alternatywnych metod mogących uchronić ich zdrowie. Jedną z nich jest dieta Paleo wzorująca się na sposobie żywienia naszych przodków z ery paleolitycznej. Praprzodkowie współczesnych ludzi prowadzili koczowniczy tryb życia, więc spożywali to, co udało im się upolować, złowić czy zebrać z drzew. Nie prowadzili upraw ani hodowli, dlatego nie znajdziemy w ich diecie produktów zbożowych i mleka.

Czym więc charakteryzowała się dieta człowieka paleolitu? Podstawę stanowiło mięso dzikich zwierząt, ryb i skorupiaków; źródłem węglowodanów były dziko rosnące nie skrobiowe warzywa i owoce, spożywano również jaja, orzechy, grzyby, pędy i korzenie roślin. Posiłki były spożywane nieregularnie i często w dużych odstępach czasowych, ponieważ były zależne od szczęścia w łowach i poszukiwaniach.

Żyjąc w XXI wieku nie jesteśmy w stanie dokładnie odwzorować diety naszych przodków żyjących setki tysięcy lat temu, ponieważ mamy dostęp do innych produktów, a w naszym środowisku zaszły nieodwracalne zmiany związane z rozwojem cywilizacyjnym.

Jakie produkty należy wybierać żeby stosować dietę Paleo w dzisiejszych czasach?

• mięso pochodzące z ekologicznych hodowli
• ryby dziko żyjące
• owoce morza
• jaja
• orzechy i nasiona
• nierafinowane oleje
• owoce i warzywa pochodzące z lokalnych upraw

Z jakich produktów należy całkowicie zrezygnować?

• produkty zbożowe (pieczywo, kasze, makarony)
• mleko i wszelkie produkty nabiałowe
• warzywa bogate w skrobię np. ziemniaki
• nasiona roślin strączkowych
• żywność przetworzona
• produkty zawierające cukier rafinowany

Decydując się na stosowanie jakiejś diety powinniśmy dokładnie przeanalizować wszystkie jej aspekty. Dieta Paleo ma wiele zalet, ponieważ podstawowym jej założeniem jest rezygnacja ze spożywania produktów wysoko przetworzonych, kładzenie dużego nacisku, na jakość spożywanych produktów, wybieranie żywności z ekologicznych i zrównoważonych hodowli i upraw, jest to dieta obfitująca w warzywa i owoce, dzięki czemu dostarcza do organizmu duże ilości błonnika pokarmowego.

Jednak posiada także sporo wad…

Ze względu na wysokie spożycie mięsa jest dietą wysokobiałkową i bogato tłuszczową, której stosowanie przez dłuższy czas będzie znacznie obciążała narządy wewnętrzne prowadząc do chorób nerek i wątroby, hipercholesterolemii czy chorób nowotworowych jelita grubego. Należy pamiętać, że skład dzisiejszego mięsa zwierząt hodowlanych zdecydowanie różni się od mięsa dziko żyjących zwierząt żywiących się w naturalny sposób. Wykluczenie z diety nabiału może skutkować niedoborami wapnia prowadzącymi do demineralizacji tkanki kostnej i powstawaniu osteoporozy.

Dieta paleolityczna stosowana przez naszych praprzodków jak i współcześnie zmodyfikowana dieta Paleo charakteryzuję się na pewno wieloma korzystnymi cechami dla zdrowia jednak nie możemy zapominać o tym, że ma też swoje wady.

Z diety Paleo możemy czerpać dużo pozytywnych nawyków takich jak eliminacja żywności wysoko przetworzonej, większe spożycie warzyw, owoców, orzechów i nasion oraz zwiększenie aktywności fizycznej chcąc upodabniać się do praprzodków, którzy musieli wkładać więcej wysiłku w zdobywanie pożywienia. Jednak należy rozsądnie podchodzić do ilości białka diecie a eliminując niektóre produkty z diety trzeba pamiętać o uzupełnianiu witamin i składników mineralnych z innych źródeł, aby nie doprowadzić do poważnych niedoborów.

Zwolennicy diety Paleo uważają ją nie tylko, jako zmianę doboru produktów żywnościowych, ale jako ideologię dotyczącą zmiany sposobu życia.

Zanim zdecydujemy się przejść na taką dietę należy skonsultować się z lekarzem i dietetykiem, gdyż samodzielne, nieumiejętne jej wdrożenie rodzi ryzyko rozwoju wielu chorób związanych z niedoborami lub obciążeniem narządów nadmierną ilością niektórych składników.

Opracowanie Marta M.

1. Zych P., Szostak- Węgierek D.: Dieta paleolityczna. Część 1. Cechy charakterystyczne., Nowa Medycyna 2013, 4, 56-64.
2. Kanienska A., Hozyasz K.: Paleodieta – czy dieta przodków może zapobiegać chorobom cywilizacyjnym? Pediatria Polska 2014, 89(4), 261-268.
3. Milton K.: The Critical Role Played by Animal Source Foods in Human (Homo) Evolution. J Nutr 2003, 133, 3886-3892.
4. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. Report of a Joint WHO/FAO Expert Consultation. WHO Technical Report Series 916, Geneva 2003.